متیل آمفتامین، که در بازار سیاه بنام «شیشه» معروف است، نام یک ماده روان گردان است. این ماده محرک قوی سیستم اعصاب مرکزی است. مت‌آمفتامین با تاثیر مستقیم بر مکانیسم‌های مغز شادی و هیجان در فرد ایجاد می‌کند. مت‌آمفتامین همچنین باعث اختلال شدید در خواب و یا بی‌خوابی شدید می‌شود. مصرف کننده دچار بی‌اشتهایی شدید شده و ساعت‌ها و حتی تا روزها اشتها به غذا ندارد. در عین حال این ماده باعث تشنگی می‌شود و مصرف کننده مجبور است مقدار زیادی آب بنوشد. میزان جذب و دسترسی ماده به بدن 62?7 تا 100درصد است….

نیمه عمر: 9 تا 12 ساعت….متابولیسم: کبدی….مسیردفع: کلیوی
ترکیبات: ترکیب اصلی این ماده از آمفتامین C9H13N گرفته شده که یک ماده محرک و اعتیاد آور است و مغز و سیستم عصبی را به شدت تحریک می‌کند و از نظر شیمیایی اثر آن از آمفتامین بیشتر است. این ماده به شکل پودری سفیدرنگ ( شبیه بلورهای شیشه )، بدون بو و تلخ است که به راحتی در نوشابه‌های الکلی و غیرالکلی حل می‌شود.
کاربرد دارویی: اصلی ترین کاربرد دارویی ترکیبات آمفتامین اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی است هر چند گاه در درمان نارکولپسی (حملات خواب) و چاقیهای مقاوم به درمان نیز استفاده می‌شوند. تاریخچه: این ماده در سال 1893 در ژاپن ساخته شد. در زمان جنگ جهانی دوم توسط سربازان ژاپنی، آمریکایی و آلمانی برای برطرف کردن خستگی و افزایش انرژی استفاده می‌شد. بعد از جنگ داروی باقی‌مانده وارد بازار ژاپن شد و یک همه گیری از مصرف مت آمفتامین رخ داد و باعث شد که مصرف آن ممنوع گردد. در ایران قبل از سال 1386 مصرف شیشه بسیار محدود بود و در مطالعه بررسی سریع وضعیت سوءمصرف مواد در ایران که در سال 1383 انجام شد، هیچ موردی از مصرف پیدا نشد. البته می‌توان حدس زد که تعداد محدودی مصرف کننده وجود داشته ‌است. همان مطالعه در سال 1386 تکرار شد واین بار در بین معتادین سه و نیم درصد مصرف کننده شیشه گزارش شد (دکتر رفیعی و همکاران، 1388). اوج مصرف شیشه از سال 1387 و همزمان با تولید داخلی آن آغاز شد. از آن هنگام دی ماه 1389 قیمت شیشه به شدت کاهش یافته و از گرمی 120000 تومان به 25000 تومان در سال 1388 و به حدود 8000 تومان در پاییز 1389 کاهش یافته‌است. به همین نسبت میزان مصرف کنندگان به شدت افزایش یافته و تخمین متخصصان بر این است که در سال 1389 از نظر تعداد مصرف کننده به دومین ماده شایع تبدیل شده‌است و تعداد مصرف کنندگان آن هر روزه افزایش می‌یابد… عوارض: مت‌آمفتامین با ورود به سیستم عصبی مرکزی باعث آزاد شدن ناگهانی واسطه شیمیایی دوپامین در مغز می‌شود که باعث تحریک سلولهای مغزی و افزایش حالت تهاجمی و افزایش حرکات جسمی می‌شود. در صورت ادامه مصرف بعد از مدت طولانی علایم بدخلقی و افسردگی و علایم اختلال حرکتی مثل پارکینسون در فرد ظاهر می‌شود. همچنین این ماده در همان ابتدای مصرف خسارات جبران ناپذیری را در مغز وارد می‌آورد که افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم، رفتارهای جنون آمیز و آسیب‌های قلبی و مغزی از عوارض مصرف آن است. این ماده به صورت داخل بینی و خوراکی و تزریق وریدی و کشیدنی یا تدخین مصرف می‌شود و بلافاصله بعد از مصرف حالتی به نام حمله (rush یا flash) در فرد ایجاد می‌گردد. با مصرف این ماده حالاتی مثل هیجان زدگی، بی تابی، سخن‌گفتن تند، کاهش خواب و اشتها و افزایش فعالیت‌های فیزیکی به وجود می‌آید.

مصرف این ماده می‌تواند باعث کاهش اشتها برای روزها، افزایش تعداد تنفس، افزایش فعالیت فیزیکی، افزایش دمای بدن و تحریک پذیری و بی خوابی گیجی، لرزش و تشنج، اضطراب و بدبینی و خشونت را سبب شود. که تشنج و افزایش زیاد دمای بدن باعث مرگ افراد می‌گردد. همچنین با صدمه روی عروق باعث سکته مغزی و سکته قلبی می‌گردد.

یکی از عوارض روانی آن ایجاد بیماری روانی شبیه اسکیزوفرنی است شامل توهمات بینایی و شنوایی و بدبینی و پرخاشگری است. چیزی مثل احساس کرم خوردگی توهمی در صرف کنندگان آمفتامینها رواج دارد و علت آن اثر محرک شیشه روی مغز می‌باشد. توهم کرم خوردگی و وجود کرمهائی که تمام بدن و صورت را می‌خورند تا آنجا شدید است که ممکن است باعث شود شخص در حالت توهم ناشی از شیشه به خودش آسیب شدیدی وارد کند که گاهی هم به بستری شدن فرد می‌انجامد. همراه بودن مصرف شیشه با عفونتهای پوستی و پوسیدگی شدید دندانها باعث شده‌است شایعه کرم زدگی بدن در بین مردم رواج یافته است. دهان عفونی معتادان آمفتامین (Meth Mouth) یکی از شدیدترین عفونتهای دهانی و پوسیدگی دندان است. علت این پدیده ناشی از عدم رعایت بهداشت واثر تنگ کننده عروق ماده متآمفتامین و اثرات جانبی دیگر مثل خشکی دهان، مصرف زیاد مشروبات و نوشابه های قندی و مصرف شیشه بصورت محلول از عوامل اصلی این عفونت دهانی و دندانی هستند.

مصرف مت آمفتامین یا شیشه با خلوص پائین که مخلوط با مواد دیگری از جمله شکر یا جوش شیرین است عوارض شدیدتری نسبت به آمفتامین خالص دارد. پارگی رگها، گرفتگی عضلانی و عفونت پوستی و یا داخلی از این عوارض می‌باشد. ضمناً موارد مرگ در اثر مصرف بیش از حد یا اُوِر دوز در این نوع مواد بیشتر از مواد خالص است چرا که ممکن است بدون اطلاع فرد، ماده مخدری که قاچاقی تهیه شده ممکن است دارای درصد یا دوز بالاتری نسبت به ماده معمول داشته و مجب مرگ مصرف کننده بشود. …
عوارض طبی و اثرات مخرب مصرف مت آمفتامین بر سلامت عمومی گسترده بوده و مکانیسمهائی موجب تغییرات در سیستمهای فیزیولوژیک چندگانه میشود که برجسته ترین آنها سیستم اعصاب خودکار است. بطور خاص، فعالسازی حاد سیستم اعصاب سمپاتیک میتواند فشار خون، تپش قلب، افزایش تعداد تنفس ، گرمی بدن، گشادی مردمکها،افزایش تعریق (دیافورزیس) و انقباض عروق خونی (وازوکانستریکشن) ایجاد نماید .برعکس این، اثرات تقویت کننده مثبت روان شناختی و فیزیولوژیک مصرف مت آمفتامین شامل سرخوشی شدید، افزایش انرژی و هوشیاری و احساس افزایش ظرفیت جسمی و روانی و کاهش اظطراب و افزایش میل جنسی در ابتدای مصرف ظاهر می گردد. با مصرف طولانی مدت، کمبودهای تغذیه ای با کاهش اثرات مثبت مت آمفتامین و متعاقب مصرف مکرر، اثرات سمی حاصله موجب اضطراب شدید، تحریک پذیری و تیرگی شعور خود را نشان میدهد . مصرف طولانی مدت مت آمفتامین همچنین موجب رفتارهای ناهنجار و زمینه ساز بیماریهای عفونی شامل اچ آی وی، هپاتیت ب و سی و اندوکاردیت یا عفونت لایه داخلی قلب و دریچه ها همراه میشود. عوارض مسمومیت دستگاه اعصاب مرکزی شامل دامنه وسیعی از تغییرات حالت روانی، مسمومیت عصبی، سکته مغزی و سایر آسیب های بافت مغز میشود.
مت آمفتامین اثر سمی روی بافت قلب در صورت مصرف طولانی مدت دارد. به خاطر خواص سمپاتومیمتیک ناشی ازافزایش فعالیت کاتکولآمینها، بالا رفتن ضربان قلب و فشار خون ، درد قفسه سینه،کم شدن تنفس و سندرم حاد کرونری شایع ترین تظاهرات اولیه مصرف مت آمفتامین هستند. کاهش ظرفیت جبرانی ضربان قلب را نیز موجب میشود.

شواهد اخیر نشان میدهند مصرف مت آمفتامین با مجموعه ای از مشکلات سلامت دهانی مرتبط است. اصطلاح « دهان مت » برای اشاره به اثرات مخرب مت آمفتامین بر سلامت دندانها استفاده میشود. شایعترین مشکلات سلامت دهانی گزارش شده در مصرف کنندگان مت آمفتامین شامل پوسیدگی فراگیر دندان ها و شکستگی آن ها و بیماریهای پریودنتال (برای مثال ژنژویت و پریودوندیت) است

تظاهرات پوستی سوءمصرف مت آمفتامین اغلب نتیجه آسیب به خود هنگام مسمومیت، عفونت ناشی از تزریق مکرر، یا سوختگی های تصادفی هستند . هنگام تجربه علایم جسمی یا روان پزشکی ناراحت کننده، مصرف کنندگان مت آمفتامین ممکن است خارش مکرر پوستی داشته باشند که باعث ایجاد خراشیدگی یا زخم های پوستی میشود. این رفتارها نوعاً درنتیجه اختلالات ادراکی القاءشده توسط مواد مثل مورمور ایجاد می شوند که نوعی احساس خزش حشرات در زیر سطح پوست است.
عوارض عصبی شناختی اگرچه در زمینه مصرف اولیه متامفتامین به دلایل متفاوت اجتماعی–فرهنگی و روانی می باشد؛ اما زمانی که برای اولین بار این ماده وارد بدن شود تغییرات عمیقی در ساختار شیمیایی مغز ایجاد میکند. متامفتامین باز جذب دوپامین آزاد شده در فضای سیناپسی را مسدود میکندو در نتیجه منجر به افزایش سطح دوپامین در سیناپسهای عصب ها؛ در هسته های اکامبنز و دیگر بخش های مزولیمبیک مغز می گردد. «مصرف طولانی مدت و مزمن متامفتامین منجر به پایین امدن سطح گیرنده های دوپامین شده و در نتیجه افزایش وابستگی به این ماده، و نیاز بیشتر مصرف اجباری متامفتامین را در پدید می آورد. هم چنین، مصرف متامفتامین منجر به از دست دادن انتقال دهنده های دوپامین (به عنوان نشانگر پایانه دوپامین) میگردد که با کم شدن سرعت عملکرد و افت حافظه و تمرکز و عملکرد های شناختی مانند کنترل مهاری همراه میشود. علاوه بر این، متامفتامین غلظت سیتوپلاسمیک دوپامین را افزایش میدهد؛ این پدیده اکسیداسیون افرایش یافته برای پایانه های عصبی سمی هستند.»
«بر اساس تخمینهای اخیر 40 درصد مصرف کنندگان متآمفتامین با مصرف در حد وابستگی علایمی از نقایص عملکرد عصبی روانشناختی کلی را نشان می دهند. اثرات متآمفتامین بر کارکرد عصبی و روانشناختی میتواند بر اساس کمیت مصرف، دفعات مصرف و شدت وابستگی متفاوت باشد، گرچه در برخی مطالعات شواهد مبنی بر چنین ارتباطی تأیید نشد. دوزهای منفرد به صورت جالب توجهی با تقویت عملکرد در حوزه های عصبی روانشناختی مختلف در آزمودنی های انسانی طبیعی مرتبط است. برعکس این، بر اساس یک فراتحلیل اخیر در خصوص اثرات سوءمصرف و وابستگی به مت آمفتامین، مصرف مزمن آن به کاستی هائی در حوزه های متعدد شامل فرایند درگیرسازی مدارهای فرونتواستریاتال و لیمبیک همچون حافظه شرطی، کارکردهای اجرایی و تکالیف سایکوموتور میشود. تا حد کمتری، مصرف مت آمفتامین با اثرات منفی بر توجه، حافظه کارکردی، زبان و کارکرد های دیداری همراه است. شدت نقایص عصبی، شناختی ممکن است درطول دوره اولیه ترک مصرف در مقایسه با زمان مصرف بدتر شود و ممکن است برای مدت 9 ماه یا بیشتر متعاقب ترک اولیه ادامه پیدا کند، ولی تداوم پرهیز با بهبودی تدریجی در کارکرد پایانهای دوپامین و بهبودی نسبی در کارکردشناختی در افراد وابسته به دنبال می آورد. مصرف کنندگان متآمفتامین ممکن است حرکات هیپرکینتیک شامل رفتارهای تکراری و کلیشه ای نشان دهند. این اثرات حتی به صورت گسترده ای در مطالعات حیوانی نشان داده شده است. اختلالات حرکات کره آتتویئد نیز مشاهده شده است. به علاوه، گرچه پیشنهاد شده است که نقایص دوپامینرژیک مصرف متآمفتامین میتواند علایم پارکینسون ایجاد کند اما شواهد پژوهش بالینی در حمایت از این نظریه محدود باقی‌مانده است. نشان داده شده که مصرف مزمن مت آمفتامین باعث سمیت عصبی به صورت کاهش فعالیت انتقال دهنده دوپامین هسته استریاتال مغز میشود این تغییر میتواند به لحاظ بالینی با نقایص شناختی و کندی سایکوموتور همراهی داشته باشد.
«عملکرد حافظه آینده نگر برای مصرف کنندگان سابق متامفتامین حتی کسانی که در حال ترک هستند حساس است. سابقه ی مصرف کنندگان متامفتامین، اختلالاتی در حافظه آینده نگر ایجاد میکند، ونشان می دهد که این اختلالات به احتمال زیاد پیامدهای مهمی برای عملکرد روزانه در پی دارند. همانند مصرف کنندگان دیگر محرک ها، وابستگان متامفتامین دارای تصمیم گیری های مخاطره آمیز و تکانشگری می باشند که از طریق حساسیت به پاداش های فوری در مقابل پاداش های تاخیری، در انتخاب گزینه های نامطلوب و یا انتخاب های تکانشگری در مقایسه با افراد نرمال از الگوهای رفتاری تکانشگری پیروی میکنند. اختلال در تصمیم گیری و حافظه ی فعال ممکن است مصرف کنندگان متامفتامین را به انجام رفتار های مخاطره امیز در “دنیای واقعی” مانند استفاده از سرنگ مشترک و یا رابطه جنسی حفاظت نشده سوق دهد و باعث افزایش خطر انتقال HIV و HCV با با عواقب سلامت شخصی و خانوادگی شود، عوارض عصبی و روانی موجب اختلال شدید در تعاملات اجتماعی فرد معتاد می شود.»
شرح بالینی بیماران وابسته به متامفتامین، اغلب حاکی از بی توجهی های ظاهری و حواس پرتی در این افراد است. افراد وابسته به متامفتامین در دقت و توجه در آزمونهای آزمایشی نیز دچار اختلال هستند. توانایی توجهی پایدار نیز در مصرف کنندگان متامفتامین مختل می باشد، این اختلال مرتبط با آسیب های عصبی در قشر سینگولیت و هیپوکمپ قدامی باشد. اختلال در تکلم و بیان نیز اغلب در مصرف کنندگان متامفتامین دیده میشود.
متاسفانه مصرف متامفتامین در 10 سال اخیر رو به افزایش بوده و در جوار فقر و بیکاری به عوارض روانی و افسردگی و رفتارهای ضد اجتماعی ، و عوارض پر هزینه درمانی با ناتوانی های قلبی و عروقی و عفونی و روان تنی و دهها معضل دیگر تبدیل شده است.